خانبهادر ولي محمد آفندي
خانبهادر ولي محمد آفندي
خانبهادر ولي محمد آفندي: خانبهادر ولي محمد، ناليواري تعليمدان حسن علي آفنديءَ جو پٽ هو. سندس جنم 5 ڊسمبر 1860ع تي ٿيو. بنيادي تعليم ڪراچيءَ ۾ ورتائين، پوءِ ايلفنسٽن ڪاليج بمبئيءَ مان 1882ع ۾ بي. اي جي ڊگري حاصل ڪيائين. تعليم مڪمل ڪرڻ بعد 1883ع ۾ تعليم کاتي حيدرآباد ۾ ڊپٽي ايجوڪيشنل انسپيڪٽر مقرر ٿيو. 1885ع ۾ سندس والد حسن علي آفندي ڪراچيءَ ۾ سنڌ مدرسي جو بنياد وڌو. ٻن سالن بعد ان مدرسي جو پرنسپال مقرر ٿيو. 1887ع کان 1897ع تائين ڏهه سال مدرسي جي ترقيءَ ۾ ڪافي ڪوششون ورتائين. 1895ع ۾ حسن علي آفنديءَ جي وفات بعد مدرسي مان ڊگهي موڪل وٺي وڪالت پڙهڻ شروع ڪيائين ۽ 1899ع ۾ ايل. ايل. بي پاس ڪري سنڌي مسلمانن ۾ پهريون وڪيل بڻيو. ان بعد خان بهادر ولي محمد روينيو کاتي ۾ ملازمت دوران سنڌ جي مختلف شهرن ۾ ڊپٽي ڪليڪٽر ٿي رهيو ۽ 1915ع ۾ رٽائر ڪيائين. رٽائر ٿيڻ بعد کيس انتظامي ۽ تعليمي خدمتن عيوض ’خانبهادر‘ جو خطاب مليو. 1915ع ڌاري ڪراچيءَ ۾ فرسٽ ڪلاس اسپيشل مئجسٽريٽ مقرر ٿيو، جنهن عهدي تي 20 سال ڪم ڪيائين. خانبهادر ولي محمد آفندي ڪراچي ميونسپالٽيءَ جو ڪيترن سالن تائين ميمبر به رهيو. انهيءَ عرصي ۾ هن ضلعي جي اندر تعليم لاءِ پاڻ پتوڙيو. 1897ع کان آخر تائين، سنڌ مدرسي بورڊ ۽ ان جي اسٽئنڊنگ ڪميٽيءَ جو ميمبر رهندو آيو ۽ پنهنجي پيءُ جي قائم ڪيل اسڪول جي سڌاري ۽ واڌاري لاءِ ڪوشش ورتائين.
رئيس غلام محمد خان ڀرڳڙيءَ جي 1924ع ۾ وفات بعد ان جي جاءِ تي مرڪزي اسيمبليءَ جو ميمبر چونڊيو ويو. 1931ع ۾ ’سنڌ مسلم ايجوڪيشنل ڪانفرنس‘ جي چيئرمئن جي حيثيت سان ڪم ڪيائين. ان کانسواءِ سنڌ محمدن ايسوسيئيشن‘ جو جنرل سيڪريٽري ۽ بمبئي يونيورسٽيءَ جي سينيٽ جو ڪيترو عرصو فيلو پڻ رهيو. خانبهادر ولي محمد کي ٻن پٽن ميان عنايت علي خان ۽ ميان حسن علي خان جو اولاد هو. عنايت علي پوليس ۾ ڊپٽي سپرنٽينڊنٽ ۽ ميان حسن علي خان ڪسٽمس ۾ آفيسر هو. سندس ٻئي پٽ وفات ڪري ويا آهن. خانبهادر ولي محمد ’بانٺ‘ جي ڀر ۾ پيءُ پاران آيل زمين جي سار سنڀال لاءِ ويو، جتي 14 فيبروري 1934ع تي دل بيهڻ سبب وفات ڪيائين.
لفظ خانبهادر ولي محمد آفنديھيٺين داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
داخلا ۾ استعمال ٿيل تاريخون
1860.12.05 عيسوي
خانبهادر ولي محمد، ناليواري تعليمدان حسن علي آفنديءَ جو پٽ هو. سندس جنم 5 ڊسمبر 1860ع تي ٿيو.
1934.02.14 عيسوي
خانبهادر ولي محمد آفندي 14 فيبروري 1934ع تي دل بيهڻ سبب وفات ڪيائين.
شخصيتون - ڀاڱي جون ٻِيون داخلائون
بابر عليخان محمد مڱڻهار
ڏيٿو عبدالرحيم
حسن ناصر
ڀوپو
مولانا محمد علي سنڌي
شاهد ڀٽو
ارنيسٽ ٽرمپ
ڀٽو محمد اسماعيل
جارج اسٽيفنسن